Φεστιβάλ Φωτιστικών Εγκαταστάσεων στο Πάρκο Σταύρος Νιάρχος

01/12/2023 - 07/01/2024
17.00 - 00.00

Το Πάρκο Σταύρος Νιάρχος μεταμορφώνεται σ’ ένα φωτεινό, νυχτερινό περιβάλλον που πάλλεται με ενέργεια και κίνηση μέσα από τις μεγάλης κλίμακας εγκαταστάσεις τεσσάρων καταξιωμένων ξένων δημιουργών και μία ελληνική πρόταση, η οποία επιλέχθηκε κατόπιν ανοιχτής πρόσκλησης στο πλαίσιο της ευρύτερης θεματικής των φωτιστικών εγκαταστάσεων για φέτος με θέμα Gatherings: συναντήσεις ανθρώπων.

Το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος αποτελεί σημείο συνάντησης ανθρώπων, ιδεών, πολιτισμών. Άνθρωποι κάθε ηλικίας, κάθε φυλής, μακριά από διακρίσεις, συγκεντρώνονται σε όλους του χώρους του, ελεύθερα, χωρίς περιορισμούς, για κάθε περίσταση της ζωής, σε μικρές ή μεγαλύτερες ομάδες και με αφορμή τις εκδηλώσεις που προσφέρονται στο ΚΠΙΣΝ καθόλη τη διάρκεια της χρονιάς. Τα Χριστούγεννα το Κέντρο Πολιτισμού φοράει τα γιορτινά του, κάθε γωνιά του είναι φωτεινή για να υποδεχθεί αυτές τις συναντήσεις, τις συναθροίσεις, τις συγκεντρώσεις. Το κοινό, σε μικρά ή μεγάλα σύνολα, με μια μεγάλη εορταστική αφορμή: Gatherings.

Φέτος, ο Χριστουγεννιάτικος Κόσμος του ΚΠΙΣΝ παρουσιάζει τα εντυπωσιακά έργα για δημόσιο χώρο των Vendel & de Wolf, Tom & Lien Dekyvere και VOUW (Justus Bruns and Mingus Vogel), όλα από τον οργανισμό Light Art Collection (Ολλανδία), του Jonas Vorwerk από το WIREFRAME Public Art agency (Καναδάς), καθώς και των Ελλήνων Luminousdreams και προσκαλεί το κοινό στη μαγευτική εμπειρία που συνθέτουν.

Φωτεινά, αέρινα σχήματα και πλέγματα και σπινθηροβόλες συνθέσεις δημιουργούν μία χορογραφία με υλικό το φως, προκαλούν την αλληλεπίδραση με τον θεατή, ενώ ταυτόχρονα ενισχύουν, μέσα από την ενσώματη εμπειρία, τόσο τη διάδραση του επισκέπτη με τον δημόσιο χώρο όσο και τη δυναμική της ανθρώπινης συνύπαρξης μέσα σε αυτόν.

Ανακαλύψτε το Φεστιβάλ Φωτιστικών Εγκαταστάσεων μέσα από τη γιορτινή ξενάγηση Christmas Gatherings Tour!

Όλες οι Φωτιστικές Εγκαταστάσεις είναι προσβάσιμες σε ΑμεΑ.

SIGN
Ξέφωτο
Vendel & de Wolf (Oλλανδία)
Light Art Collection, Ολλανδία

Καλάμια μπαμπού επενδυμένα με ταινία αλουμινίου, υψώνονται στον ουρανό, σαν να τα φυσά ο αέρας, και μετασχηματίζονται σε μία συστάδα από πύρινες γλώσσες που εκπέμπουν φως και σηματοδοτούν την φωτιά. Το φως, όπως αναβοσβήνει ρυθμικά, μοιάζει να πηγάζει από την γη και να ανεβαίνει προς τα πάνω, διαχέοντας μία λάμψη στην νυχτερινή ατμόσφαιρα. Οι ράβδοι, πομποί φωτός και δέκτες ταυτόχρονα, στέλνουν τις φωτεινές τους φλόγες προς τον ουρανό, εκφράζοντας τη διττή σημασία της φωτιάς, τόσο ως δύναμη καταστροφής όσο και αναγέννησης.

Με την φωτιά ο άνθρωπος δημιουργεί- κάνει την άμμο γυαλί και το αλεύρι ψωμί.- αλλά και καταστρέφει. Η εγκατάσταση επιδιώκει να αναπαράξει το δέος που προκαλεί αυτό το θαυμαστό στοιχείο της φύσης και να ενεργοποιήσει την σημασία της φωτιάς ως αρχέτυπο, ως δύναμη που ζεσταίνει αλλά και που εξαφανίζει, ως φως αλλά και ως σκοτάδι. Η φωτιά αφυπνίζει τις αισθήσεις και δημιουργεί μία μετέωρη ψυχολογική συνθήκη, κατά την οποία ο θεατής καλείται να επιλέξει ανάμεσα στην καταστροφή και το νέο ξεκίνημα. Το Sign σηματοδοτεί αυτό το σημείο εκκίνησης προς τους δύο διαφορετικούς δρόμους.

O Paul Vendel (1964) και η Sandra de Wolf (1966) συνδημιουργούν από τα φοιτητικά τους χρόνια στην Ακαδημία Gerrit Rietveld στο Άμστερνταμ. Το έργο τους αποτελείται κυρίως από εγκαταστάσεις σε ημιυπαίθριους ή ανοιχτούς δημόσιους χώρους και είναι συνήθως σχεδιασμένες ειδικά για αυτούς. Οι καλλιτέχνες προτιμούν αναγνωρίσιμα και υπάρχοντα υλικά ή αντικείμενα και θέλουν η δουλειά τους να απευθύνεται και στο ευρύτερο κοινό.

RHIZOME
Θόλος
Tom & Lien Dekyvere (Bέλγιο)
Light Art Collection, Ολλανδία

Η συνεργατικότητα και η αλληλεγγύη μεταφρασμένες οπτικά σε έργο τέχνης είναι η ιδέα πίσω από την εγκατάσταση των Τοm και Lien Dekyvere. Ένας ιστός με διαφορετικά επίπεδα από τεντωμένα, λεπτά σχοινά που θυμίζουν χορδές, δημιουργούν μία δομή που αιωρείται και μεταφορικά αντικατοπτρίζει την έννοια του δικτύου στην εποχή της σύγχρονης τεχνολογίας. Οι ίνες εκτείνονται από το ένα σημείο στο άλλο, υφαίνοντας ένα υποβλητικό, αφαιρετικό τοπίο, ένα «κουκούλι» εμπνευσμένο από τους σύγχρονους, διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι επικοινωνούν μεταξύ τους, είτε δια ζώσης, είτε εξ αποστάσεως. Ενώνουν νοητά διαφορετικούς χρόνους και χώρους, αναδεικνύοντας την κοινή σε όλους τους ανθρώπους ανάγκη της επικοινωνίας. Το έργο επανασχεδιάστηκε για το Θόλο του ΚΠΙΣΝ.

Οι Τοm και Lien Dekyvere εξερευνούν τα βαθύτερα επίπεδα της πραγματικότητας και της νόησης. Εστιάζουν στα όρια της φύσης και της τεχνολογίας, των ρομπότ και των ανθρώπων, του έμψυχου και το άψυχου. Σαν σύγχρονοι αλχημιστές πειραματίζονται με νέες και απρόσμενες συνδέσεις ανάμεσα στο φυσικό και το τεχνητό, την μεταφυσική και την πραγματικότητα, και δημιουργούν εγκαταστάσεις που προκαλούν μία διευρυμένη αισθητηριακή αντίληψη.

BLOOMLIGHT
Μεσογειακός Κήπος
VOUW (Oλλανδία)
Light Art Collection, Ολλανδία

Τα Bloomlights είναι μια σειρά από φανούς που αλληλεπιδρούν με τον θεατή σαν ζωντανά πλάσματα. Όταν ο θεατής πλησιάζει, χαμηλώνουν για να τον χαιρετήσουν και του «μιλούν» ανοιγοκλείνοντας τα πέταλά τους και ακτινοβολώντας ένα εγκάρδιο, ζεστό φως. Τα ψηλά φωτιστικά που καταλήγουν σε κομψά φωτεινά «καπέλα», μεταμορφώνονται σε αντικείμενα που μοιάζουν με τρυφερά εξωγήινα όντα ή φιλικές προς τον άνθρωπο μηχανές. Γίνονται αντικείμενο και υποκείμενο θέασης και ανταποδίδουν το βλέμμα των θεατών. Όταν εκείνοι απομακρύνονται, τα Bloomlights επανέρχονται στην αρχική τους θέση, «κλείνουν» τα φωτεινά πέταλά τους και χαμηλώνουν την ένταση του φωτός τους.

Αντλώντας έμπνευση από τη φύση, και με ευαισθησία απέναντι στη φωτορύπανση και την αλόγιστη κατανάλωση ενέργειας, τα Bloomlights είναι σχεδιασμένα ώστε να ανάβουν στην απαιτούμενη ένταση μόνο όταν υπάρχει ανάγκη, περιορίζοντας έτσι την υπερκατανάλωση και δίνοντας τον πρώτο λόγο στον έναστρο ουρανό και τη μαγεία της φύσης.

Ο Justus Bruns και ο Mingus Vogel γνωρίστηκαν στο Πανεπιστήμιο του Nτέλφτ και από το 2017 υπογράφουν τα έργα τους ως στούντιο VOUW με έδρα το Άμστερνταμ. Μέλημά τους είναι η χρήση της τεχνολογίας ως εργαλείο καλλιέργειας της ενσυναίσθησης και της πραγματικής επαφής ανάμεσα στους ανθρώπους, όχι μόνο με γνώμονα την αποδοτικότητα και την παραγωγικότητα, αλλά, παρατηρώντας την εξέλιξη της σύγχρονης πραγματικότητας, οραματίζονται το μέλλον και προτείνουν έναν φιλικό και φιλόξενο για όλους δημόσιο χώρο.

LOOPS
Νότια Μονοπάτια
Jonas Vorwerk (Oλλανδία)
WIREFRAME Public Art agency

Η οπτικοακουστική εγκατάσταση Loops δημιουργεί ένα περιβάλλον από πέντε φωτεινά, κυκλικά στεφάνια που παράγουν ήχο και φως σε διάδραση με τον θεατή. Πρόκειται ουσιαστικά για λιτά σχεδιασμένες συσκευές, φιλικές τις τον χρήστη που συνδυάζουν στην λειτουργία τους την αναλογική με την ψηφιακή τεχνολογία.

Ο θεατής καλείται δια της επαφής να χειριστεί τις κυκλικές συσκευές και να παίξει με τις μουσικές συνθέσεις που αυτές εκπέμπουν, αυτοσχεδιάζοντας ή αλλάζοντας την ταχύτητα του ήχου. Ο κύκλος λειτουργεί σαν ένα τιμόνι, ενώ το κυκλικό τους σχήμα προσδίδει ένα στοιχείο κίνησης που ταιριάζει με την επανάληψη της μουσικής σε λούπες καθώς και με την κίνηση και τις χρωματικές εναλλαγές που αποκτά το φως όπως αυτό ρέει στην περιφέρεια του κύκλου ανάλογα με τον μουσικό ρυθμό.

Με σημείο αναφοράς τους μουσικούς πειραματισμούς με τα αναλογικά μαγνητόφωνα της δεκαετίας του '50 και ’60, που έθεσαν την βάση για τον μοντέρνο τρόπο παραγωγής ήχου, η εγκατάσταση συνδυάζει την ψηφιακή τεχνολογία με την πραγματική εμπειρία, την αφή, την παρουσία, τη σχέση με το χώρο και την υλικότητα, παντρεύοντας, έτσι, έναν παλαιότερο τρόπο χρήσης της τεχνολογίας με τις σύγχρονες εξελίξεις. Τα Loops δημιουργούν ένα ηχοτοπίο που βασίζεται στην αφή για την ενεργοποίησή του, αλλά ταυτόχρονα ενέχει το άυλο εκείνο στοιχείο των μουσικών κυμάτων και της ακτινοβολίας του φωτός. Λειτουργεί, τέλος, ως ένα υπαίθριο μουσικό εργαστήρι στο οποίο ο θεατής, η τεχνολογία, ο ήχος, το φως, η αισθητική και το περιβάλλον συνεργούν για την ολοκλήρωση του έργου.

Ο Jonas Vorwerk είναι ένας multi-media καλλιτέχνης που δημιουργεί περιβάλλοντα με στοιχεία το φως, τον ήχο και το χώρο. Χρησιμοποιεί το στοιχείο της επανάληψης, του τυχαίου, της αλληλεπίδρασης και του μεταβλητού, και εξερευνά τρόπους ώσμωσης της ψηφιακής τεχνολογίας με την φυσική πραγματικότητα. Τον ενδιαφέρει η μουσική και το θέαμα σε σχέση με την ψυχαγωγία και την μαζική, σύγχρονη κουλτούρα και επιθυμεί τα έργα του να εκτίθενται σε μεγάλους, δημόσιους χώρους, σε πολυσύχναστους δρόμους και σε ανοιχτά τοπία πάντα σε διάδραση με τον θεατή και σε σχέση με όλες του τις αισθήσεις. Αυτή είναι η δεύτερη φορά που φιλοξενείται έργο του στο ΚΠΙΣΝ μετά την εγκατάσταση Light Holders που παρουσιάστηκε πέρυσι στο Ξέφωτο.

Synathroisis
Φυτεμένα Δώματα
Petros Dermatas: luminous dreams (Eλλάδα)

Η εικόνα των αναμένων αναπτήρων που υψώνονταν, παλιότερα, στα χέρια των ακροατών στις συναυλίες, ως ένδειξη συμμετοχής και διάδρασης, ήταν η έμπνευση για το φωτεινό τοπίο που έχουν δημιουργήσει οι Petros Dermatas : luminous dreams. Aν η κίνηση αυτή των αναπτήρων θεωρηθεί ένας «απόηχος» των κεριών που κρατούν οι άνθρωποι στις τελετές, έτσι και σήμερα τα κινητά τηλέφωνα έχουν αντικαταστήσει τους αναμμένους αναπτήρες στις συναυλίες. Σε όλες τις περιπτώσεις, όμως, δηλώνουν ενεργή συμμετοχή και μεταφέρουν τη θαλπωρή που δημιουργεί η σύνδεση του ατόμου με το σύνολο.

Η φωτιστική εγκατάσταση που μοιάζει σαν μία θάλασσα από φωτεινά σημεία, καθένα από αυτά μοναδικό, μιλά για τη σημασία των δημόσιων συναθροίσεων στη διαμόρφωση της ατομικής μας ταυτότητας. Σε μια πραγματικότητα που η αποξένωση του ατόμου από το σύνολο καθιστά επιτακτική την ανάγκη ένταξης σε μία κοινότητα, η εγκατάσταση Συνάθροισις φέρνει -με εργαλείο την μαγεία του φωτός- τον θεατή αντιμέτωπο με ζωτικά κοινωνικά ζητήματα και υποδηλώνει ότι η ισχύς βρίσκεται «εν τη ενώσει».

Το εργαστήριο σχεδιασμού φωτισμού Petros Dermatas: luminous dreams ιδρύθηκε το 2022 στην Αθήνα. Το εργαστήριο χρησιμοποιεί μια ερευνητική προσέγγιση που προσδίδει σε κάθε δημιουργία ένα διακριτό, πρωτότυπο χαρακτηριστικό. Με σεβασμό στα εγγενή χαρακτηριστικά των υλικών και προσοχή στη διαδικασία παραγωγής, στόχος είναι οι άριστες προδιαγραφές και ο συνδυασμός της δεξιοτεχνίας με τον καλλιτεχνικό σχεδιασμό.

*Στις 30 και 31/12 η εγκατάσταση LOOPS δεν θα είναι προσβάσιμη στο κοινό.

Φωτογραφίες: Νίκος Καρανικόλας